Η νομική αρωγή είναι ευεργέτημα το οποίο παρέχεται σε δικαιούχο και συνήθως περιλαμβάνει την παροχή συμβουλής, βοήθειας στη λήψη οποιωνδήποτε νόμιμων διαβημάτων, σε σχέση με διαδικασίες και αντιπροσώπευσης από δικηγόρο ενώπιον δικαστηρίου. Η αντιπροσώπευση περιλαμβάνει κάθε μορφή βοήθειας που συνήθως παρέχεται από δικηγόρο σε σχέση με διαδικασίες σε όλα τα στάδια μέχρι την έκδοση απόφασης, καθώς και διαδικασία έφεσης και στην περίπτωση ποινικής διαδικασίας περιλαμβάνει και οποιοδήποτε στάδιο που σχετίζεται με τη διαδικασία πριν την έναρξή της.

Δικαιούχος νομικής αρωγής είναι κάθε φυσικό πρόσωπο (ημεδαπός και αλλοδαπός) που δεν μπορεί αποδεδειγμένα να καταβάλει τα δικαστικά του έξοδα χωρίς να περιοριστούν οι βασικές ανάγκες και οι υποχρεώσεις του ιδίου και της οικογένειάς του.

Νομική αρωγή παρέχεται σε διαδικασίες ενώπιον των Κυπριακών Δικαστηρίων και συγκεκριμένα σε:

(α) ποινικές διαδικασίες ενώπιον Επαρχιακού Δικαστηρίου Κακουργιοδικείου, Στρατιωτικού Δικαστηρίου και Ανωτάτου Δικαστηρίου.

(β) πολιτικές και ποινικές διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

(γ) διαδικασίες ενώπιον Οικογενειακού Δικαστηρίου αναφορικά με θέματα οικογενειακών σχέσεων, γονικής μέριμνας, διατροφής, αναγνώρισης τέκνου, υιοθεσίας, περιουσιακών σχέσεων των συζύγων και οποιασδήποτε άλλης διαφοράς στο γάμο ή στην οικογένεια. και

(δ) διασυνοριακές διαφορές.

Αν η περίπτωση είναι επείγουσα ο δικηγόρος μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο όπου εκδικάζεται η υπόθεση να εκδώσει πιστοποιητικό για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής. Το Δικαστήριο σε τέτοιες περιπτώσεις δίνει την απαραίτητη προτεραιότητα εξέτασης της αίτησης.

Διατίθεται ειδικό έντυπο στο Πρωτοκολλητείο του Δικαστηρίου το οποίο έχει, ανάλογα με την περίπτωση, δικαιοδοσία να εξετάσει το αίτημα παροχής νομικής αρωγής. Στη συνέχεια το έντυπο συμπληρώνεται από τον αιτητή ή το δικηγόρό του, υποβάλλεται στο Δικαστήριο που εκδικάζει την υπόθεση και καταχωρείται στο Ειδικό Μητρώο του ίδιου Πρωτοκολλητείου.

Έγγραφη δήλωση που περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες αναφορικά με τα ατομικά σου στοιχεία, το επάγγελμά σου, τις απολαβές και τα εισοδήματά σου, τα περιουσιακά σου στοιχεία, την οικογενειακή σου κατάσταση κ.λ.π. (Τύπος 2 της Αίτησης για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής).

Η αίτηση κατατίθεται στο δικαστήριο όπου εκδικάζεται η υπόθεσή σου εκτός εάν αφορά διαφορά διασυνοριακής φύσεως που σε τέτοια περίπτωση η αίτηση θα πρέπει πρώτα να παραλειφθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως το οποίο διασφαλίζει όπως αυτή τεθεί ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου που θα επιληφθεί της αίτησης.

Από οποιαδήποτε Νομική Υπηρεσία (Δικαστήρια, Νομική Υπηρεσία, Αρχιπρωτοκολλητή Ανωτάτου Δικαστηρίου, Πρωτοκολλητές Επαρχιακών Δικαστηρίων, Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, Τοπικούς Δικηγορικούς Συλλόγους).

Για τις διαδικασίες που αναφέρονται στο 4 (α), (β) και (γ) ανωτέρω, θα πρέπει να αποταθείς στο Δικαστήριο που εκδικάζει την υπόθεση σου με γραπτή αίτηση και να ζητάς την έκδοση πιστοποιητικού δωρεάν νομικής αρωγής. Σε διαδικασίες αναφορικά με διασυνοριακές υποθέσεις αρμόδια αρχή για να παραλαμβάνει και να διαβιβάζει αιτήσεις δωρεάν νομικής αρωγής ορίστηκε το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Λεωφόρος Αθαλάσσας 125, 1461, Στρόβολος,Λευκωσία. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως μπορεί να παραλαμβάνει τέτοιες αιτήσεις μέσω ταχυδρομείου (συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) ή μέσω τελεομοιότυπου. Τέτοιες αιτήσεις γίνονται δεχτές στην ελληνική, ή την αγγλική γλώσσα.

Ο δικηγόρος επιλέγεται από το δικαιούχο δωρεάν νομικής αρωγής από δικηγόρους οι οποίοι είναι πρόθυμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Σε περίπτωση που ο δικαιούχος δεν υποδεικνύει δικηγόρο της επιλογής του το Δικαστήριο που εκδίδει το πιστοποιητικό δωρεάν νομικής αρωγής καλεί τον δικαιούχο να επιλέξει δικηγόρο της αρεσκείας του από κατάλογο δικηγόρων που ετοίμασε ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος και που περιέχει τους δικηγόρους που ενδιαφέρονται να προσφέρουν υπηρεσίες στα πλαίσια του θεσμού της νομικής αρωγής.

Αν εκδοθεί από το Δικαστήριο το πιστοποιητικό δωρεάν νομικής αρωγής καλύπτονται όλα τα έξοδά σου.

Δεν απαντάται τέτοια πρόνοια παροχής μέρους της νομικής αρωγής στην κυπριακή νομοθεσία. Βλέπε απάντηση 12 πιο πάνω.

Η παροχή νομικής αρωγής ισχύει για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας (πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια). Αν δηλαδή έτυχες νομικής αρωγής στην πρωτόδικη διαδικασία δικαιούσαι να διεκδικήσεις νομική αρωγή και σε οποιαδήποτε άλλη διαδικασία που ακολουθεί σε σχέση με την υπόθεσή σου. Σε δευτεροβάθμια διαδικασία απαιτείται η έκδοση νέου πιστοποιητικού αφού υποβληθεί νέα γραπτή αίτηση.

Το πιστοποιητικό νομική αρωγής μπορεί να ανακληθεί από το Δικαστήριο όταν υπάρχει ουσιαστική αλλαγή των προσωπικών και οικονομικών σου δεδομένων, αυτεπάγγελτα ή μετά από αίτηση του Γενικού Εισαγγελέα. Τυχόν ανάκληση πιστοποιητικού που εκδόθηκε, δεν επηρεάζει το δικαίωμα οποιουδήποτε δικηγόρου για αμοιβή για τις υπηρεσίες που πρόσφερε μέχρι την ημερομηνία ανάκλησης.

Υπάρχει δικαίωμα έφεσης κατά της απόφασης για τη μη έκδοση του πιστοποιητικού νομικής αρωγής, βάση του βασικού κανόνα που αναφέρει ότι όλες οι αποφάσεις των δικαστηρίων υπόκεινται σε έφεση.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να αποταθείς στον Αρχιπρωτοκολλητή του Ανωτάτου Δικαστηρίου στα τηλέφωνα 22865716 (για τηλέφωνα εντός Κύπρου) και +35722865716 (για τηλέφωνα εκτός Κύπρου) ή στη Μονάδα Νομικών Θεμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στα τηλέφωνα 22805922 ή 22805946 (για τηλέφωνα εντός Κύπρου)- ή +357 2280922 ή +357 22805946 (για τηλέφωνα εκτός Κύπρου).